Verhuren is allang geen vrijblijvende aangelegenheid meer. Gemeenten, huurders en wetgevers stellen steeds hogere eisen aan verhuurders. Goed verhuurderschap is inmiddels een wettelijke norm. Dat betekent: transparantie, zorgvuldigheid en correcte behandeling van huurders zijn geen keuze meer, maar een verplichting.
Sinds 1 januari 2024 heeft elke gemeente een meldpunt voor ongewenst verhuurgedrag. Hier kunnen huurders of woningzoekenden (anoniem) terecht met vragen of klachten over het gedrag van hun verhuurder. Bij de inrichting van het meldpunt kunnen gemeenten ervoor kiezen om dit samen met andere gemeenten te organiseren. Een overzicht van het meldpunt per gemeente is te vinden op de website van de VNG.
Huurders kunnen bij het meldpunt terecht met meldingen over vermeende overtredingen van de landelijke regels uit de Wet goed verhuurderschap. Het gaat dan bijvoorbeeld om:
De verhuurder heeft de huurder geen schriftelijke huurovereenkomst of informatie gegeven;
De verhuurder heeft onterechte service- of borgkosten in rekening gebracht;
De huurder is door de verhuurder gediscrimineerd of geïntimideerd.
Heeft de melding niets met de Wet goed verhuurderschap te maken of gaat de melding over ongewenst verhuurgedrag van een woningcorporatie? Dan kan de gemeente de melder doorverwijzen naar de juiste organisatie, zoals een huurteam (indien in een gemeente aanwezig), een gemeentelijke antidiscriminatievoorziening (ADV), de Huurcommissie, de (klachtencommissie van de) woningcorporatie of een juridisch loket of rechtswinkel. De handhaving en het toezicht van de algemene regels ten aanzien van woningcorporaties is belegd bij de Autoriteit Woningcorporaties (AW).
De gemeente heeft door de Wet goed verhuurderschap meer mogelijkheden gekregen om huurders te helpen en zo nodig regels te handhaven. Zij beschikken over het bestuursrechtelijke instrumentarium van waarschuwing, bestuursdwang, bestuurlijke boete en als ultimum remedium de beheerovername van de woning.
De bestuurlijke escalatieladder geldt ook bij de handhaving van een eventuele vergunningsplicht. Indien in een gemeente een vergunningplicht geldt en iemand zonder verhuurvergunning verhuurt, kan de gemeente de verhuurder een last onder dwangsom, een last onder bestuursdwang of een bestuurlijke boete opleggen. Als ultimum remedium kan het beheer van het pand worden overgenomen.
Deze bestuurlijke escalatieladder geldt ook indien een verhuurder zich niet houdt aan de vergunningsvoorwaarden. Daarnaast kan de gemeente overgaan tot het intrekken van de verhuurvergunning. De verhuurvergunning kan worden ingetrokken:
Bij herhaalde overtreding van de regels inzake goed verhuurderschap of de vergunningsvoorwaarden;
bij het verstrekken van onjuiste of onvolledige gegevens bij de aanvraag;
indien de omgevingsvergunning voor bouw of gebruik of een vergunning inzake woonruimtevoorraadbeheer wordt ingetrokken;
bij overtreding van de vergunningplicht op basis van de Huisvestingswet 2014 of de vergunningplicht voor bouwen of gebruiken;
op grond van een Bibob-toetsing.
Intrekking van de vergunning is een ingrijpende maatregel en zal niet snel mogen worden toegepast. Als de intrekking gebeurt als de woning verhuurd is, zal het college de woning ook in beheer moeten nemen. . Een beoogd beheerder is niet verplicht de beheersopdracht te aanvaarden.
De gemeente Arnhem waarschuwt verhuurders in haar Woonvisie 2024–2029: "Verhuurders die zich misdragen of regels niet naleven, bestraffen we met boetes, overname van het beheer of zelfs onteigening.”. De NVG stelt echter dat onteigening niet mogelijk op grond van de Wet goed verhuurderschap. "Er is geen sprake van onteigening of het ontnemen van eigendom en een inbeheername is altijd een tijdelijke maatregel. De beoogde beheerder is niet verplicht de beheersopdracht te aanvaarden. " Lees meer over Goed verhuurderschap in de Handreiking van de Nederlandse Vereniging van Gemeenten (geactualiseerd naar aanleiding van de Wet betaalbare huur (2024)):
Gemeenten als Amsterdam en Arnhem treden hard op. Daar wordt actief gescreend op vastgoedactiviteiten zoals woningverhuur, vakantieverhuur, B&B en splitsen & transformeren. Dit gebeurt vaak met inzet van de Wet Bibob. Integriteitsonderzoeken kunnen grote gevolgen hebben voor het al dan niet verkrijgen of behouden van een vergunning. Lees meer over de Bibob en integriteitsonderzoeken: